พันธุ์โคนม

โคนมแบ่งออกเป็น  2  ประเภทใหญ่  ๆ  คือ

ก.  พันธุ์โคนมที่มีถิ่นกำเนิดในแถบร้อน เช่น พันธุ์เรดซินดี้, ซาฮิวาลเป็นต้น จะสังเกตได้ง่ายคือ  โคนมพวกนี้ จะมีโหนกหลังใหญ่และทนร้อนได้ดีแต่ให้นมได้ไม่มากนัก

ข.  พันธุ์โคนมที่มีถิ่นกำเนิดในเขตหนาวหรือเรียกโคยุโรป  มีอยู่ด้วยกันหลายพันธุ์ซึ่งโคยุโรปนี้จะสังเกตได้ ง่ายคือไม่มีโหนกที่หลัง คือจะเห็นแนวสันหลังตรง   มักไม่ค่อยทนต่ออากาศร้อน   พันธุ์ที่สำคัญได้แก่   พันธุ์ขาว ดำหรือโฮลสไตน์ฟรีเชียน

โคนมพันธุ์ เรดซินดี้

         โคพันธุ์นี้มีถิ่นกำเนิดในประเทศฮอลแลนด์เป็นพันธุ์ที่มีชื่อเสียงที่สุดและได้รับความนิยมเลี้ยงกันมากที่สุด เพราะให้นมมาก มีสีดำตัดขาว รูปร่างใหญ่   ขนาดโตเต็มที่ตัวผู้หนัก 800 - 1,000 ก.ก. ตัวเมียหนัก 600 - 700 ก.ก. โคพันธุ์นี้ชอบอากาศหนาวอุณหภูมิต่ำกว่า 26 องศา ซ. แต่ในประเทศต่าง ๆ ที่มีอากาศร้อนก็ยังนิยมเลี้ยงโคพันธุ์นี้กันมากกว่าพันธุ์อื่นๆ โดยเลี้ยงลูกผสมที่มี เลือดโคพันธุ์โฮลสไตน์โดยผสมพันธุ์ให้ได้โคที่มีสายเลือดพอเหมาะ   สำหรับในประเทศไทยซึ่งเป็นประเทศร้อน การเลี้ยงโคนมพันธุ์โฮลสไตน์ที่เป็นพันธุ์แท้มักจะมีปัญหามากถ้าหากการจัดการไม่ดีดังนั้นเกษตรกรที่เริ่มเลี้ยงโคนมหรือมีฟาร์มขนาดเล็กควารเลี้ยงควร เลี้ยงโคพันธุ์ผสมขาว-ดำ หรือโฮลสไตนฟรีเชี่ยนที่มีสายเลือดโคพันธุ์ขาว-ดำ หรือโฮลสไตนฟรีเชี่ยนไม่เกิน 75% ซึ่งโคพันธุ์ผสมระดับสายเลือดนี้จะให้นมเฉลี่ย 2,400 - 2,900 กก. ต่อระยะการให้นม 260วัน

โคพันธุ์โฮลสไตน์ฟรีเชียน

พันธุ์โคนมที่นิยมเลี้ยงในประเทศไทย
     1.โคนมพันธุ์ทีเอ็มแซด (TMZ) เป็นโคนมพันธุ์ผสมที่เกิดขึ้นจากการผสมพันธุ์ระหว่างพ่อพันธุ์โฮลสไตน์ฟรีเชียนพันธุ์แท้กับแม่พันธุ์ซึ่งมีสายเลือดอเมริกันบราห์มันสูง  มีสายเลือดโฮลสไตน์ฟรีเชี่ยน 75%กรมปศุสัตว์ปรับปรุงพันธุ์นี้ให้เป็นพันธุ์โคนมหลักของประเทศ เหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีฟาร์มขนาดเล็กหรือเกษตรกรที่เริ่มเลี้ยงโคนม

2. โคนมพันธุ์ไทยฟรีเชี่ยน (TF)  เป็นโคนมพันธุ์ผสมที่มีสายเลือดโคนมพันธุ์โฮลสไตน์ฟรีเชี่ยนหรือขาว-ดำ มากกว่า 75% พันธุ์นี้เหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีฟาร์มขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ หรือเกษตรกรที่มีการจัดการการให้อาหารที่ดี

พันธุ์โคนมที่ถือกันว่าเป็นพันธุ์หลักมีอยู่ 5 พันธุ์ด้วยกัน คือ

แอร์ไซร์ ( Ayrshire ), บราวน์สวิส ( Brown Swiss ), เกิร์นซี ( Guernsey ), โฮลสไตน์ ฟรีเซียน ( Holstein-Friesian ), และเจอร์ซี ( Jersey ) ดังรูปด้านล่าง

แอร์ไซร์ ( Ayrshire )

        ถิ่นกำเนิด สก๊อตแลนด์ 

  ลักษณะสำคัญ เป็นโคที่แข็งแรง แทะเล็มหญ้าเก่งแม่โค

โตเต็มที่หนักประมาณ 544 กก.พ่อโคหนักประมาณ

 861กก.มีสีขาว- น้ำตาลแดงเขามีลักษณะโค้งและกาง

ออกพันธุ์แอร์ไซร์จัดเป็นพันธุ์ที่ให้นมสูงในลำดับที่สาม

ระหว่างพันธุ์โคนมด้วยกันปริมาณน้ำนมโดยเฉลี่ย

ประมาณ 5,307 กก./ปี เปอร์เซ็นต์ไขมันนม

ประมาณ ร้อยละ 4 จัดเป็นลำดับที่สี่ในกลุ่มพันธุ์หลัก

บราวน์สวิส ( Brown Swiss )

              ถิ่นกำเนิด สวิสเซอร์แลนด์

        ลักษณะสำคัญ มีสีน้ำตาลล้วน จมูกและลิ้น

มีสีดำเขาโค้งมาด้านหน้าชี้ขึ้น บราวน์สวิสเป็นโคที่

มีโครงร่างใหญ่ ตัวเมียโตเต็มที่ประมาณ 680กก.

ส่วนตัวผู้หนักประมาณ907 กก.โคตัวเมียเป็นสาว

  ช้ากว่าพันธุ์อื่นๆ พันธุ์นี้ทนร้อนได้ดีนิยมนำพ่อโค

  ผสมกับแม่โคเนื้อเพื่อได้ลูกผสมสำหรับขุนบราวน์

สวิสจัดเป็นโคที่ให้นมสูงเป็นลำดับสองรองลงมาจาก

โคพันธุ์โฮลสไตน์ฟรีเซียนค่าเฉลี่ยของการให้นม

ประมาณ 5,488 กก./ปี ไขมันนมประมาณร้อยละ

4.1จัดเป็นลำดับที่สามในกลุ่มพันธุ์โคนมหลัก

เกิร์นซี ( Guernsey )

           ถิ่นกำเนิด เกาะ Guernsey บริเวณช่องแคบ

     อังกฤษ-ฝรั่งเศษลักษณะสำคัญ มีสีน้ำตาลเหลือง

     แต้มขาวเขาโค้งออกไปด้านหน้า เป็นสาวเร็วเชื่อง

     แม่โคที่โตเต็มที่หนักประมาณ 499 กก พ่อโคหนัก

     816กก.ให้นมเป็นลำดับที่สี่ เฉลี่ยประมาณ 4,808

     กก./ปีไขมันนมร้อยละ5 จัดเป็นลำดับที่สองรองจาก

     พันธุ์เจอร์ซีในกลุ่มพันธุ์หลักน้ำนมของโคพันธุ์นี้มีสี

     ออกเหลือง

 

  
โฮลสไตน์ ฟรีเซียน ( Holstein-Friesian )   

       

     ถิ่นกำเนิดเนเธอแลนด์ลักษณะสำคัญเป็นพันธุ์โค

   
     ที่นิยมเลี้ยงกันมากเพราะให้นมสูงที่สุดจัดเป็นอัน

    ดับหนึ่ง เฉลี่ยประมาณ 6,577กก./ปีไขมันร้อยละ

    3.5ต่ำที่สุดในบรรดาพันธุ์โคนม โคพันธุ์นี้มีสี

   ขาว-ดำจึงเรียกกันอีกชื่อว่าพันธุ์ขาว-ดำ

   (Black and White)ลักษณะเขาไปด้านหน้าและ

  โค้งเข้าโคพันธุ์นี้จัดเป็นโคนมพันธุ์ใหญ่ที่สุดแม่โค

  โตเต็มที่หนักประมาณ 680 กก. พ่อโคหนัก

  ประมาณ 998 กก. มีเต้านมขนาดใหญ่เล็ม

  หญ้าเก่ง กินจุ ปรับตัวเก่ง  

เจอร์ซี ( Jersey )

       ถิ่นกำเนิด เกาะเจอร์ซี บริเวณช่องแคบอังกฤษ

      ลักษณะที่สำคัญ มีสีครีมไปจนสีน้ำตาลเหลือง

      ออกไปทางดำก็มีเนื้อจมูก (muzzle)มีสีดำ

      จัดเป็นโคนมพันธุ์ที่มีขนาดเล็กที่สุด แม่โคมี

      น้ำหนักโตเต็มที่เฉลี่ยประมาณ 453 กก.

      พ่อพันธุ์หนักประมาณ 725กก.เขาโค้งเข้าลาด

      ไปด้านหน้าโคเจอร์ซีมีเต้านมที่สวยงามการยึด

      เกาะเต้านมดีปรับตัวในการกินอาหารได้เก่งแม่

     
       โคค่อนข้างจะขี้ตื่นให้นมเฉลี่ยประมาณ4,536

      กก./ปี ไขมันนมเฉลี่ยร้อยละ 5.4สูงเป็น

      อันดับหนึ่ง